Aantrekken en afstoten: waarom gebeurt dit in je relatie?

Bindingsangst

Geschreven door:

Lotte & Rory

Ken je dat gevoel? Het ene moment ben je intens verbonden met je partner. Alles klopt. Je voelt de liefde, de nabijheid. En ineens… klapt de deur dicht. Je partner trekt zich terug. Of jij doet dat zelf.

De afstand is plots groot. Verwarring. Pijn. Een gevoel van afwijzing. Alsof je samen in een achtbaan zit, maar allebei aan een andere hendel trekt.

Waarom gebeurt dit? Waarom raak je telkens verstrikt in die dans van aantrekken en afstoten? En belangrijker nog: hoe kom je eruit zonder elke keer in drama, stilte of ruzie te eindigen?

Het antwoord ligt vaak in de dynamiek tussen bindingsangst en verlatingsangst. Twee angsten die elkaar perfect aanvullen – en elkaar tegelijk blijven voeden. Het is een wisselwerking. De één wil meer verbinding, de ander zoekt meer afstand. En juist die tegenpolen houden elkaar in stand.

Wat is aantrekken en afstoten precies?

Aantrekken en afstoten (ook wel “push and pull”) is een relatiepatroon waarbij de één toenadering zoekt en de ander vervolgens weer afstand neemt. Het ene moment voelt het warm en intiem, het andere moment kil en gesloten. Deze dynamiek kan zich in allerlei vormen uiten:

Voorbeelden van aantrekken:

Samen plannen maken voor de toekomst

Lieve woorden en fysieke nabijheid

Tijd willen doorbrengen, verbinding zoeken

Voorbeelden van afstoten

Kritiek geven of jezelf emotioneel afsluiten
Ruimte opeisen of letterlijk weglopen
Geen zin hebben in intimiteit of gesprekken ontwijken

En ja, het kan ook binnen een paar dagen of zelfs uren omslaan.

Deze dynamiek is pijnlijk, maar nooit eenzijdig. Het ontstaat tussen jullie beiden. En wordt in stand gehouden door jullie beide.

Bindingsangst én verlatingsangst: een giftige wisselwerking

Aantrekken en afstoten ontstaat niet omdat je niet van elkaar houdt. Maar omdat je beiden probeert om veiligheid te vinden op je eigen manier.

De één heeft verlatingsangst. Wil nabijheid. Zoekt bevestiging. Heeft het gevoel steeds tekort te komen. De ander heeft bindingsangst. Wil vrijheid. Voelt druk. Wil niet opgeslokt worden.

Lees hier de symptomen van verlatingsangst. en lees hier de symptomen van bindingsangst.

Dit is wat er gebeurd:

De partner met verlatingsangst trekt aan: “Ik wil je voelen, ik wil duidelijkheid.”
De partner met bindingsangst voelt druk: “Help, ik stik” en neemt afstand.
Door die afstand raakt de ander in paniek en gaat nog harder trekken.
Wat zorgt dat de bindingsangstige nog verder vlucht.

Rory had bindingsangst. Hij wilde wel verbinden, maar zodra het te dichtbij kwam, klapte hij dicht. Lotte voelde dat en ging juist harder trekken. Meer praten. Meer regelen. Meer contact zoeken.
Gevolg: Rory kreeg het gevoel dat hij geen ruimte meer had en trok zich terug. Fysiek én emotioneel. Zelfs intimiteit werd lastig — omdat hij bang was dat hij dan valse hoop gaf. En Lotte? Die voelde zich nog eenzamer, ging nog meer bevestiging zoeken… en zo zaten we vast in de dynamiek.
Wat ons eruit hielp? Begrijpen waar het vandaan kwam. En keuzes maken op basis van toewijding, niet op basis van angst. Daarover later meer in dit artikel.

Drie angsten bij bindingsangst

Bindingsangst komt vaak voort uit een onveilige hechting. Dat betekent dat je in je jeugd onvoldoende veiligheid, beschikbaarheid of ruimte hebt ervaren. Hierdoor ontstaan drie fundamentele angsten:

1. De angst om gekwetst te worden als iemand te dichtbij komt
2. De angst om vrijheid te verliezen in een relatie
3. De angst om vast te zitten in iets wat je niet zeker weet

Nummer 1 is vaak de diepste, maar het minst zichtbaar. Want zeggen dat je bang bent om gekwetst te worden is kwetsbaar. Dus zeggen mensen met bindingsangst liever: “Ik heb gewoon ruimte nodig” of “Ik wil m’n eigen leven houden.”

Maar ondertussen blokkeer je emotionele intimiteit. Omdat je bang bent voor wat nabijheid in beweging zet. Niet omdat je niet om de ander geeft, maar omdat je zenuwstelsel schreeuwt om bescherming. Het voelt veiliger om afstand te nemen dan om toe te geven aan verbinding. En dat geldt ook voor de ander: degene met verlatingsangst klampt zich vast, niet omdat hij of zij té veel is, maar omdat verlies ondraaglijk voelt. Beide reacties komen voort uit angst — en houden juist daardoor de verbinding tegen die je zo verlangt.

Drie angsten bij verlatingsangst

Verlatingsangst komt voort uit de diepe overtuiging dat je niet veilig bent zonder de ander. Dit ontstaat vaak in relaties waarin je als kind of in eerdere liefdes niet zeker wist of je geliefd was, of werd afgewezen op momenten van kwetsbaarheid. Hierdoor ontwikkelen zich drie fundamentele angsten:

1. De angst om verlaten te worden, zelfs als er geen concrete reden voor is
2 De angst om niet goed genoeg te zijn en daardoor niet geliefd te blijven
3. De angst dat je gevoelens te veel zijn, en dat je daardoor de ander wegduwt

Deze angsten zorgen ervoor dat je steeds bevestiging zoekt, je gevoelens inslikt of je aanpast. En juist dat gedrag triggert vaak weer de bindingsangst van je partner. Zo houd je elkaar gevangen in een patroon dat je eigenlijk probeert te voorkomen.

Waarom trekt je partner je aan en stoot je je daarna af?

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je partner aantrekt en afstoot.

Relatietwijfels: Soms twijfelt je partner (of jijzelf) over de relatie. Niet omdat er geen liefde is, maar omdat er onduidelijkheid is over verlangens, toekomstperspectief of fundamentele verschillen. Die twijfel zorgt voor aantrekken als het verlangen sterk is, en afstoten als de twijfel de overhand krijgt. Vaak is dit niet bewust wreed bedoeld, maar een innerlijke strijd tussen hoop en onzekerheid.
Hechtingstrauma: Als je partner (of jijzelf) is opgegroeid met ouders die emotioneel afwezig, inconsistent of onveilig waren, heeft het zenuwstelsel geleerd dat nabijheid onvoorspelbaar of zelfs gevaarlijk is. Hierdoor ontstaat automatisch de reflex om nabijheid te vermijden zodra het te echt voelt. Lees meer over onveilige hechting.
Onverwerkt verdriet: Een eerdere relatiebreuk, afwijzing, vreemdgaan of verlies van vertrouwen kan littekens achterlaten. Wanneer die pijn niet goed verwerkt is, activeert nieuwe nabijheid oude wonden. De angst om weer gekwetst te worden leidt tot het afstoten van degene die juist dichtbij wil komen.
Persoonlijke ontwikkeling: Misschien maakt één van jullie een periode door waarin er veel verandert — op werk, in levensfase, of in overtuigingen. Denk aan het krijgen van kinderen, een carrièreswitch of persoonlijke struggles. Als de ander hierin niet wordt meegenomen, ontstaat er een verschil in tempo, behoefte en focus.
Triggering gedrag: De partner met verlatingsangst kan onbewust controle uitoefenen of veel bevestiging vragen, waardoor de ander zich verstikt voelt. De partner met bindingsangst kan ontwijken of wegduiken, wat juist de paniek van de ander voedt.

Wat de reden ook is: het patroon wil je iets laten zien. En pas als je dat samen onder ogen durft te komen, kan er iets nieuws ontstaan. Misschien herkent je partner de dynamiek helemaal niet. Misschien zit jij in een patroon van please-gedrag. Misschien zijn jullie allebei zo hard aan het overleven dat jullie de liefde zijn kwijtgeraakt.

Daarom is inzicht cruciaal. En begeleiding kan daar enorm bij helpen: Le es hier meer over

Minder aantrekken en afstoten, meer verbinding

Je kunt de dynamiek doorbreken. Maar alleen als je stopt met wijzen. En begint met kijken naar je eigen aandeel. Niet als schuld. Maar als verantwoordelijkheid.

Aanvallen, in de verdediging schieten, aanpassen, vluchten, bevriezen zijn allemaal primaire reacties wanneer je getriggerd wordt. En triggers zullen blijven komen. Daar kun je niks aan doen. Geen één relatie is 100% triggerproof. Dat bestaat simpelweg niet. Jij verandert. Je partner verandert. Het leven verandert. De vraag is niet óf je geraakt wordt, maar hoe je daarmee omgaat.

Jij kan het verschil maken. Maar dat vraagt wel eerst bewustwording en dan actie. En die actie kun je alleen maar maken wanneer je bewust wordt van je eigen gedrag op de trigger.

👉 Wil je de dynamiek samen doorbreken? Volg dan de training Doorbreek de dynamiek van aantrekken en afstoten of plan een vrijblijvend kennismakingsgesprek.

Jullie kunnen hier samen uitkomen. Maar dat begint met actie.