Bindingsangst en verlatingsangst: De dynamiek die jullie relatie saboteert

Artikel uit de categorie:

Bindingsangst, Relatieproblemen, Verlatingsangst

Het verschil tussen bindingsangst en verlatingsangst

Verlatingsangst is de diepe angst om verlaten te worden en alleen achter te blijven. Mensen met verlatingsangst zoeken constant bevestiging en proberen de ander zo dichtbij mogelijk te houden, uit angst om afgeweze n te worden. Dit kan leiden tot een gevoel van afhankelijkheid en overmatig aanpassen aan de behoeften van de partner.

Chantal is een vrouw met verlatingsangst. Ze voelt zich vaak onzeker in haar relatie en heeft de neiging om Joost, haar partner, te overladen met aandacht. Ze wil plannen maken, veel praten en bevestiging krijgen dat hij haar niet zal verlaten. Wanneer Joost even afstand nodig heeft, raakt ze in paniek en probeert ze nog meer contact af te dwingen.

Bindingsangst lijkt het tegenovergestelde, maar gaat om dezelfde angst voor verlating. De strategie is alleen anders dan verlatingsangst. Iemand met bindingsangst houdt afstand en gaat binding uit de weg om afwijzing te vermijden. Afwijzing vermijden is vaak een onbewuste angst bij bindingsangst. Het is vooral de weerstand bij te veel binding dat voelbaar en zichtbaar is. Daarom ook ’bindingsangst’.

Joost houdt van Chantal, maar zodra ze te dichtbij komt, voelt hij zich verstikt. Joost heeft bindingsangst. Hij reageert door minder contact te zoeken en minder beschikbaar te zijn. Dit triggert op zijn beurt weer Chantals verlatingsangst, waardoor ze hem juist nog meer opzoekt. Hoe meer zij trekt, hoe meer hij zich terugtrekt.

Waarom worden bindingsangst en verlatingsangst vaak door elkaar gehaald?

Omdat bindingsangst eigenlijk voortkomt uit verlatingsangst. Degene met bindingsangst voelt opluchting als er ruimte ontstaat. Maar zodra de afstand te groot wordt—bijvoorbeeld bij een echte breuk—volgt een diep, onbewust rouwproces. In dat rouwproces voelt hij de pijn van verlating. Hij wil weer verbinding. Verlatingsangst komt dan naar boven. Dit wordt vaak pas herkend als de bindingsangst wegvalt. Die fungeert als een beschermlaag over de onderliggende verlatingsangst. Niet binden is veiliger dan openstaan voor pijn.

Kun je bindingsangst en verlatingsangst tegelijk hebben? Dit moet je weten

Nee, je kunt niet tegelijkertijd bindingsangst en verlatingsangst hebben, maar het kan elkaar wel afwisselen. Twee voorbeelden hoe de angsten zich kunnen afwisselen :

Bindingsangst zorgt ervoor dat je behoefte hebt aan afstand, maar wanneer je te veel afstand ervaart, wordt je verlatingsangst geactiveerd. Je voelt opluchting als je ruimte krijgt, maar zodra je dreigt iemand echt te verliezen, slaat de paniek toe. Hierdoor kan een continue cyclus van aantrekken en afstoten ontstaan.
Als je in een relatie bindingsangst ervaart en deze relatie beëindigt, is de kans groot dat je in een volgende relatie juist verlatingsangst ontwikkelt. Dit komt doordat je, nadat je een relatie zelf op afstand hebt gehouden, in een nieuwe relatie ineens bang kunt zijn dat de ander hetzelfde bij jou doet als dat jij deed in je vorige relatie. De afwijzing die je zelf eerst hebt gecreëerd, wordt nu een dreiging van buitenaf. Hierdoor kun je van de ene rol in de andere schuiven, afhankelijk van de dynamiek binnen de relatie.

Waarom trekken mensen met verlatingsangst en bindingsangst elkaar aan?

De dynamiek tussen iemand met verlatingsangst en iemand met bindingsangst is bijna onvermijdelijk. Iemand met verlatingsangst wil zich binden, maar voelt zich steeds afgewezen door de afstand die de ander creëert. De persoon met bindingsangst wil wel verbinding, maar ervaart diezelfde verbinding als verstikkend. Het ironische? Beide partners willen eigenlijk hetzelfde: liefde en zekerheid, maar ze saboteren het zelf.

Deze dynamiek wordt vaak onbewust opgezocht en heeft alles te maken met hechtingsstijlen. Een partner met verlatingsangst zoekt iemand met bindingsangst, omdat die persoon niet volledig beschikbaar is. Dit bevestigt de angst voor definitieve afwijzing, wat paradoxaal genoeg vertrouwd voelt. Dit komt voort uit eerdere onveilige hechtingservaringen, waarin liefde en afwijzing met elkaar verweven waren.

Iemand met bindingsangst voelt een sterke behoefte aan ruimte en afstand in de relatie. Maar wanneer die afstand te groot wordt, ontstaat er een diep gevoel van onzekerheid en angst om de ander definitief te verliezen. Dit kan juist verlatingsangst activeren, waardoor er een continue cyclus van aantrekken en afstoten ontstaat. Dit verklaart waarom partners met verschillende hechtingsstijlen steeds in dezelfde cyclus van aantrekken en afstoten terechtkomen. Iemand met verlatingsangst heeft als kind vaak een onvoorspelbare of afwezige hechtingsfiguur gehad, waardoor nabijheid een constante bevestiging moet geven. Iemand met bindingsangst heeft juist geleerd dat te veel nabijheid overweldigend of verstikkend voelt. In een relatie triggert dit elkaar: de een zoekt zekerheid en nabijheid, terwijl de ander vrijheid en ruimte nodig heeft. Zo ontstaat een patroon waarin het ene gedrag het andere versterkt. De een wil zich verbinden en voelt zich onzeker, de ander voelt zich verstikt en trekt zich terug. Deze dynamiek is slopend, maar kan doorbroken worden door de onderliggende hechtingspatronen te begrijpen en bewuster om te gaan met de angsten die hieruit voortkomen.

Hoe herken je bindingsangst en verlatingsangst in je relatie? De 7 belangrijkste signalen

Miscommunicatie over gevoelens en behoeftes.
Angst om afgewezen te worden of juist angst om vast te zitten.
Een patroon van verwijten en onbegrip.
Wisselende signalen: het ene moment dichtbij, het andere moment afstandelijk.
De relatie voelt verstikkend voor de een en onbevredigend voor de ander.
Angst om controle los te laten en vertrouwen op de ander.
De overtuiging dat liefde onbereikbaar is bij verlatingsangst, of dat te veel nabijheid overweldigend voelt bij bindingsangst.

Heb ik bindingsangst of verlatingsangst? Doe de test

Beantwoord de volgende vragen met ‘ja’ of ‘nee’:

Voel je je snel onzeker in je relatie en zoek je constant bevestiging?
Ben je bang dat je partner je zal verlaten en pas je je gedrag daaraan aan?
Heb je moeite om alleen te zijn?
Trek je aan en stoot je af in relaties?
Ervaar je vaak angst of paniek als je partner zich terugtrekt?
Vind je het moeilijk om je grenzen aan te geven in een relatie?
Voel je je opgelucht als je afstand creëert, maar raak je in paniek als je partner écht dreigt weg te gaan?
Heb je moeite om het gevoel van afwijzing te verwerken en los te laten, zelfs als de situatie voorbij is?
Heb je ooit een partner gehad die wisselende signalen gaf?
Ervaar je stress bij het idee om je langdurig aan iemand te binden?
Heb je de neiging om relaties vroegtijdig te beëindigen uit angst voor verlies?
Ben je geneigd om jezelf aan te passen aan je partner om afwijzing te voorkomen?
Heb je ooit ervaren dat je in een relatie constant bezig bent met de vraag of je partner je wel écht wil?
Voel je je vaak verstikt in een relatie en wil je je vrijheid behouden?
Heb je de neiging om je terug te trekken zodra iemand te dichtbij komt?

Tel het aantal ‘ja’-antwoorden en ontdek waar je jezelf in herkent:

0-5 keer ‘ja’: Je hebt waarschijnlijk een veilige hechtingsstijl en ervaart weinig last van bindings- of verlatingsangst.
6-10 keer ‘ja’: Er kunnen kenmerken van verlatingsangst of bindingsangst aanwezig zijn, afhankelijk van je antwoorden.
11-15 keer ‘ja’: Grote kans dat je een duidelijke vorm van verlatingsangst of bindingsangst ervaart.

Meer ‘ja’-antwoorden op de vragen die gaan over onzekerheid, bevestiging zoeken en angst voor verlating? Grote kans dat je verlatingsangst hebt. Meer ‘ja’-antwoorden op de vragen die gaan over verstikking, afstand nemen en bindingsproblemen? Dan herken je jezelf waarschijnlijk in bindingsangst. Herken je je in beide? Dan wissel je mogelijk tussen bindingsangst en verlatingsangst, afhankelijk van de situatie in je relatie.

Het gevaar van aantrekken en afstoten: Waarom je relatie vastloopt zonder dat je het doorhebt

Deze dynamiek blijft zichzelf voeden. Degene met verlatingsangst blijft trekken, terwijl degene met bindingsangst blijft vluchten. Dit kan zich uiten in knipperlicht-relaties, emotionele uitputting en diepe eenzaamheid. Partners raken verstrikt in een patroon van aantrekken en afstoten. Dit doen ze zonder te beseffen dat een veilige en liefdevolle relatie onbereikbaar blijft zolang ze niet naar hun eigen patronen durven te kijken.

Hebben jullie samen last van aantrekken en afstoten? Dan is onze training Doorbreek de dynamiek van aantrekken en afstoten een must.

Verlatingsangst vs. Bindingsangst: Hoe je deze dynamiek doorbreekt

Wil je uit deze cyclus stappen? Dit zijn de cruciale stappen:

Heb je verlatingsangst? Leer controle loslaten, ontwikkel zelfvertrouwen en creëer een veiligere verbinding met jezelf.
Heb je bindingsangst? Doorbreek de reflex om weg te rennen en leer stabiliteit en toewijding als kracht te zien.
Wees open over je angst. Bespreek dit met je partner en zoek samen naar oplossingen.
Stop met elkaar te triggeren. Hoe? Door de angst niet langer als ‘waarheid’ te zien en er niet meer naar te handelen.

Wil je verlatingsangst overwinnen? Onze training Help! Mijn partner twijfelt is de eerste stap. Zo kun je direct bindingsangst beter begrijpen. Wil je de dynamiek van aantrekken en afstoten doorbreken? Ga dan aan de slag met onze training: ‘Doorbreek de Dynamiek van Aantrekken & Afstoten’.