Bevriezen als overlevingsmechanisme: waarom je vastloopt in je relatie

Je weet wat je wilt zeggen. Maar op het moment dat het moet… blijf je stil.

Je merkt dat je vastloopt in gesprekken. Soms lijkt het alsof je alles wilt zeggen, maar op het moment zelf lukt het niet. Misschien voel je spanning in je lichaam of heb je het idee dat je volledig blokkeert. Je wilt reageren, maar het komt er niet uit. Je voelt je verlamd. Bevroren. De woorden blijven steken. Je bent aanwezig, maar niet echt.

Dit is geen toeval. Dit is een overlevingsmechanisme. Bevriezen is een automatische reactie van je lichaam en geest op onveiligheid. Het gebeurt niet alleen bij fysieke dreiging, maar ook als je emotioneel onder druk staat.

Maar hoe kom je hieruit? En hoe doorbreek je deze dynamiek in je relatie?

Wat is bevriezen in je relatie?

Bevriezen is een van de vijf overlevingsreacties: aanpassen, vluchten, aanvallen, verdedigen of bevriezen. In de natuur zie je het bij prooidieren die verstijven als een roofdier nadert. Ze hopen dat het gevaar hen niet opmerkt.

In relaties gebeurt hetzelfde. Als je partner bijvoorbeeld boos is, verwijten maakt of twijfelt aan jullie relatie, kan je systeem ‘op slot’ gaan. Je voelt je niet aangetrokken tot het conflict, maar weet ook niet hoe je moet reageren. Dit noemen we emotioneel bevriezen.

Symptomen van bevriezen:

• Je raakt verstijfd, kunt niet bewegen of reageren.
• Je ademhaling wordt oppervlakkig.
• Je dissocieert en voelt je emotioneel ‘losgekoppeld’.
• Je hoofd wordt blanco, je weet niet meer wat te zeggen.
• Je hebt het gevoel: ik wil hier niet zijn.
• Je ervaart een diepe eenzaamheid, zelfs als je niet alleen bent.

Waarom bevriest je lichaam?

Dit overlevingsmechanisme ontstaat vaak door een onveilige hechting. Als kind heb je misschien geleerd dat emoties uiten gevaarlijk is. Misschien werd je genegeerd, afgewezen of kreeg je te maken met emotionele afstand. Je leerde: als ik niets doe, gaat het misschien voorbij.

Wanneer je partner je triggert, reageert je lichaam alsof je in diezelfde situatie zit. Oude pijn wordt opnieuw geactiveerd. Dit kan gebeuren als:

• Je partner twijfelt aan de relatie.
• Je partner onverwacht boos wordt of je aanvalt.
• Je niet krijgt wat je nodig hebt en steeds meer bevestiging nodig hebt.
• Er sprake is van wantrouwen of onduidelijke signalen.

Het gevolg? Je trekt je terug. Niet omdat je dat wilt, maar omdat je lichaam denkt dat het nodig is.

Maar hoe doorbreek je dit patroon?

Hoe kom je uit de vriesstand?

• Je hoeft niet vast te blijven zitten in dit patroon. Je kunt leren om uit de bevriezing te stappen met de TACO-methode:
  
• Trigger: Word je bewust van de situatie die je triggert. Merk op wanneer je bevriest.
• Adem: Richt je aandacht op je ademhaling. Adem rustig naar je buik.
• Communiceer: Laat je partner weten dat je bevriest en wat je voelt. Vraag om tijd en ruimte.
• Ontspan: Breng beweging in je lichaam. Strek je uit, loop even rond, schud je spieren los.
• Dit doorbreekt het patroon van verstijven en helpt je emoties en gevoelens te reguleren.

De link met de dynamiek van aantrekken en afstoten

Bevriezen is een veelvoorkomend patroon in relaties waar sprake is van aantrekken en afstoten. De ene partner trekt zich terug (bevriezen of vluchten), terwijl de ander blijft pushen (aanvallen). Dit versterkt de onveilige hechting.

Misschien herken je dit:

• Je partner aanvalt of trekt zich juist terug. Jij bevriest.
• Je voelt je afgewezen, maar zegt niets.
• Je wilt verbinding, maar blijft stil uit angst voor een reactie.
• Je twijfelt over de relatie, maar durft er niet over te praten.

Dit patroon blijft zich herhalen totdat jij het doorbreekt.

De oplossing? Bewustwording én actie.

In onze training ‘Doorbreek de dynamiek van aantrekken en afstoten’ leer je hoe je deze patronen herkent én verandert. Niet door af te wachten, maar door te leren hoe je veiligheid in je relatie creëert en jezelf weer in beweging brengt.

Wil je niet langer vastzitten in oude patronen? Wil je wél de liefde voelen zonder de angst?

Lees hier meer over de training: Aantrekken en Afstoten

Dit geeft je lichaam en geest de ruimte om jezelf te bevrijden. Je bevriest niet, maar komt juist in beweging.